Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτείνει τη θέσπιση ευρωπαϊκού πλαισίου για τις εθνικές στρατηγικές ενσωμάτωσης των Ρομά. Το εν λόγω πλαίσιο θα συμβάλει στη συγκέντρωση διαθέσιμων πόρων σε κοινοτική κλίμακα.Τα 10-12 εκατομμύρια Ρομά στην Ευρώπη εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν σε βάρος τους διακρίσεις, αποκλεισμό και άρνηση σεβασμού των δικαιωμάτων τους, ενώ οι κυβερνήσεις ζημιώνονται από την στασιμότητα των εσόδων και της παραγωγικότητας, λόγω της ενδεχόμενης απώλειας ταλέντων. Επιβάλλεται επειγόντως καλύτερη οικονομική και κοινωνική ενσωμάτωση· για να είναι όμως αποτελεσματική, απαιτείται συντονισμένη δράση σε όλα τα επίπεδα, προκειμένου να αντιμετωπιστούν τα πολλαπλά αίτια του αποκλεισμού. Έτσι, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε στις 4 Απριλίου τη θέσπιση ευρωπαϊκού πλαισίου για τις εθνικές στρατηγικές ενσωμάτωσης των Ρομά. Το κοινοτικό αυτό πλαίσιο θα αποτελέσει οδηγό για τις εθνικές πολιτικές για τους Ρομά και θα συμβάλει στη συγκέντρωση διαθέσιμων πόρων σε κοινοτική κλίμακα για τη στήριξη των προσπαθειών ενσωμάτωσης. Το πλαίσιο αυτό επικεντρώνεται σε τέσσερις άξονες: την πρόσβαση στην εκπαίδευση, την απασχόληση, την υγειονομική περίθαλψη και τη στέγαση. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να θέσουν επιμέρους εθνικούς στόχους για την ένταξη των Ρομά, κατ’ αναλογία του πληθυσμού των Ρομά στο έδαφός τους και ανάλογα με την αρχική κατάστασή τους.
«Παρά τις καλές προθέσεις που εκδήλωσαν ορισμένα πολιτικά πρόσωπα στα κράτη μέλη, ελάχιστες αλλαγές έχουν παρατηρηθεί στη ζωή των περισσοτέρων Ρομά κατά τα τελευταία έτη», δήλωσε η κυρία Viviane Reding, Αντιπρόεδρος και Επίτροπος αρμόδια για τη Δικαιοσύνη. «Τα κράτη μέλη έχουν από κοινού ευθύνη να θέσουν τέρμα στον αποκλεισμό των Ρομά στους τομείς της εκπαίδευσης, της απασχόλησης, της υγειονομικής περίθαλψης και της στέγασης. Πρόκειται για σημαντική πρόκληση. Για το λόγο αυτό, καθορίζουμε τους στόχους για την ενσωμάτωση των Ρομά και απαιτείται πλέον να αναλάβουν όλες οι πρωτεύουσες, περιφέρειες και πόλεις της Ευρώπης σαφείς δεσμεύσεις για την υλοποίησή τους. Είναι πλέον καιρός να προχωρήσουμε πέραν των καλών προθέσεων και να λάβουμε συγκεκριμένα μέτρα. Κατά την άποψή μου, το σημαντικότερο είναι να συμβάλουν τα κράτη μέλη στη διασφάλιση της ολοκλήρωσης τουλάχιστον της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης όλων των παιδιών των Ρομά.»
Οι Ρομά στην Ευρώπη ζουν σε κοινωνικοοικονομικές συνθήκες αισθητά δυσμενέστερες σε σχέση με τον υπόλοιπο πληθυσμό. Από έρευνα σε έξι χώρες της ΕΕ[1] προέκυψε ότι μόλις το 42% των παιδιών των Ρομά τελειώνουν το δημοτικό σχολείο, ενώ ο μέσος όρος στην ΕΕ είναι 97,5%. Σε ό,τι αφορά τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, το ποσοστό φοίτησης των παιδιών των Ρομά υπολογίζεται σε μόλις 10%. Στην αγορά εργασίας, έχουν μικρότερα ποσοστά απασχόλησης και αντιμετωπίζουν περισσότερες διακρίσεις. Σχετικά με την στέγαση, στερούνται συχνά πρόσβασης σε στοιχειώδεις υπηρεσίες, όπως η ύδρευση ή η ηλεκτροδότηση. Στον τομέα της υγείας, υπάρχει επίσης ένα χάσμα: το προσδόκιμο όριο επιβίωσης για τους Ρομά είναι μικρότερο κατά 10 έτη σε σχέση με το μέσο όρο στην ΕΕ, δηλαδή 76 για τους άνδρες και 82 για τις γυναίκες.
Ο αρμόδιος για την Απασχόληση, τις Κοινωνικές Υποθέσεις και την Κοινωνική ‘Ενταξη Επίτροπος, κ. László Andor, δήλωσε: «Ο συνεχιζόμενος αποκλεισμός των Ρομά είναι απαράδεκτος στην Ευρώπη του 21ου αιώνα, που έχει οικοδομηθεί με βάση τις αρχές τις ισότητας, της δημοκρατίας και του κράτους δικαίου. Οι συνθήκες διαβίωσης των περισσοτέρων Ρομά και οι σχέσεις τους με την υπόλοιπη κοινωνία έχουν απλώς επιδεινωθεί κατά τα πρόσφατα έτη.»
Υπογράμμισε επίσης: «Για ορισμένες χώρες θα είναι απλώς αδύνατη η επίτευξη των στόχων «Ευρώπη 2020» χωρίς να σημειωθεί αποφασιστική πρόοδος στην ενσωμάτωση των Ρομά.»
Η ενσωμάτωση των Ρομά θα μπορούσε να συνεπάγεται σημαντικά οικονομικά οφέλη. Οι Ρομά αντιπροσωπεύουν ένα αυξανόμενο ποσοστό του ενεργού πληθυσμού, με μέση ηλικία 25 ετών, σε σύγκριση με τον μέσο όρο στην ΕΕ όπου η μέση ηλικία είναι 40 ετών. Στη Βουλγαρία και τη Ρουμανία ένας στους πέντε νεοεισερχόμενους στην αγορά εργασίας είναι Ρομά. Από έρευνα της Παγκόσμιας Τράπεζας προκύπτει ότι η πλήρης ενσωμάτωση των Ρομά θα μπορούσε να αποφέρει οφέλη της τάξης του 0,5 δις. ευρώ ετησίως στις οικονομίες ορισμένων χωρών, αυξάνοντας την παραγωγικότητα, περιορίζοντας τις δαπάνες πρόνοιας και βελτιώνοντας τα φορολογικά έσοδα.
Η ανάγκη αποτελεσματικότερης ενσωμάτωσης των Ρομά έχει κατά το παρελθόν τονιστεί κατ’ επανάληψη από την ΕΕ, προσφάτως δε με έκθεση την οποία υπέβαλε τον Απρίλιο του 2010 (IP/10/407). Η νομοθεσία της ΕΕ (οδηγία για τη φυλετική ισότητα) υποχρεώνει ήδη τα κράτη μέλη να παρέχουν σε εθνοτικές μειονότητες, όπως είναι οι Ρομά, ίση πρόσβαση στους τομείς της εκπαίδευσης, της στέγασης, της υγείας και της απασχόλησης. Το Δεκέμβριο του 2010, η ειδική ομάδα της Επιτροπής για τους Ρομά διαπίστωσε ότι εξακολουθούν να μην έχουν ακόμη θεσπισθεί δραστικά και ανάλογα μέτρα για την αντιμετώπιση των κοινωνικών και οικονομικών προβλημάτων μεγάλου τμήματος του πληθυσμού Ρομά στην ΕΕ (MEMO/10/701). Είναι πλέον αποφασιστικής σημασίας η μετάβαση στο επόμενο στάδιο και η διασφάλιση ότι οι πολιτικές ενσωμάτωσης σε εθνική, περιφερειακή και τοπική κλίμακα θα επικεντρώνονται κατά τρόπο σαφή και συγκεκριμένο στους Ρομά.
Με βάση τις εν λόγω διαπιστώσεις, με το πλαίσιο της ΕΕ αναπτύσσεται μια στοχευμένη προσέγγιση ενσωμάτωσης των Ρομά, θέτοντας στόχους στους ακόλουθους τομείς:
- εκπαίδευση: διασφαλίζοντας την ολοκλήρωση τουλάχιστον της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης όλων των παιδιών των Ρομά·
-απασχόληση: γεφυρώνοντας το χάσμα στον τομέα της απασχόλησης μεταξύ των Ρομά και άλλων πολιτών·
-υγεία: περιορίζοντας την απόσταση στον τομέα της υγείας, μειώνοντας, για παράδειγμα, την παιδική θνησιμότητα στους Ρομά·
-στέγαση: γεφυρώνοντας το χάσμα ως προς την πρόσβαση σε υπηρεσίες στέγασης και εγκαταστάσεις κοινής ωφελείας, όπως στην ύδρευση και την ηλεκτροδότηση.
Τα κράτη μέλη θα πρέπει να υποβάλουν εθνικές στρατηγικές για τους Ρομά μέχρι το τέλος του 2011, διευκρινίζοντας τον τρόπο με τον οποίο θα συμβάλουν στην επίτευξη των εν λόγω στόχων. Το πλαίσιο αυτό είναι σύμφωνο και με τους ευρύτερους στόχους της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» της ΕΕ για την απασχόληση, την κοινωνική ένταξη και την εκπαίδευση. Η επίτευξη των στόχων αυτών είναι σημαντική προκειμένου να βοηθηθούν τα κράτη μέλη να επιτύχουν τους γενικούς στόχους της στρατηγικής «Ευρώπη 2020».
Η Επιτροπή προτείνει επίσης λύσεις για τη διασφάλιση της αποτελεσματικότερης χρησιμοποίησης των κονδυλίων της ΕΕ για την ενίσχυση της ενσωμάτωσης των Ρομά. Τα κράτη μέλη καλούνται να τροποποιήσουν τα συγχρηματοδοτούμενα από τα διαρθρωτικά ταμεία και το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης επιχειρησιακά τους προγράμματα, έτσι ώστε να ενισχυθούν αποτελεσματικότερα τα σχέδια που αφορούν τους Ρομά.
Τέλος, για να διασφαλιστεί ότι το κοινοτικό πλαίσιο για τη χάραξη εθνικών στρατηγικών θα επιφέρει ουσιαστικές βελτιώσεις για τους Ρομά σε τοπική κλίμακα, η Επιτροπή επιθυμεί να θεσπίσει ισχυρό μηχανισμό παρακολούθησης για την αποτίμηση των αποτελεσμάτων. Ο Οργανισμός Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ μπορεί να διαδραματίσει βασικό ρόλο, συλλέγοντας στοιχεία για την κοινωνική και οικονομική κατάσταση των Ρομά, σε συνεργασία με άλλους οργανισμούς. Τα κράτη μέλη καλούνται να ορίσουν εθνικά σημεία επαφής με σκοπό τη διαχείριση, την παρακολούθηση και υποβολή εκθέσεων, καθώς και την υλοποίηση της εθνικής στρατηγικής τους για την ενσωμάτωση των Ρομά. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα υποβάλλει κάθε χρόνο εκθέσεις σχετικά με την επιτευχθείσα πρόοδο στα κράτη μέλη.
Ιστορικό
Οι Ρομά – η μεγαλύτερη εθνοτική μειονότητα στην Ευρώπη – αποτελούν από αιώνες μέρος της Ευρώπης, συχνά όμως έρχονται αντιμέτωποι με προκαταλήψεις, μισαλλοδοξία, διακρίσεις και αποκλεισμό.
Πολλοί από τους τομείς βελτίωσης της ενσωμάτωσης των Ρομά – όπως η εκπαίδευση, η απασχόληση, η υγεία και η στέγαση – αποτελούν πρωτίστως εθνικές ή περιφερειακές αρμοδιότητες. Εντούτοις, η ΕΕ δύναται να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο όσον αφορά τον συντονισμό των ενεργειών των κρατών μελών και την παροχή συνδρομής με χρηματοοικονομικά μέσα.
Κατά το θέρος του 2010, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξέφρασε δημοσίως την άποψη ότι οι Ρομά είναι πολίτες της ΕΕ και θα πρέπει να απολαύουν πλήρως των δικαιωμάτων τους και να εκπληρώνουν τις υποχρεώσεις τους σύμφωνα με τη νομοθεσία της ΕΕ (SPEECH/10/428 και MEMO/10/502).
Περαιτέρω πληροφορίες (στα αγγλικά):
Αίθουσα Τύπου της ΓΔ Δικαιοσύνης:
Η ΕΕ και οι Ρομά:
Αρχική ιστοσελίδα της Αντιπροέδρου Viviane Reding, Επιτρόπου Δικαιοσύνης της ΕΕ:
Αρχική ιστοσελίδα του αρμόδιου για την απασχόληση, τις κοινωνικές υποθέσεις και την κοινωνική ένταξη Επιτρόπου της ΕΕ László Andor:
[1] Βουλγαρία, Ουγγαρία, Λετονία, Λιθουανία, Ρουμανία και Σλοβακία
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου