Καλείται ούτω υποτιμητικώς η Ελληνική θρησκεία την οποίαν οι Χριστιανοί αποκαλούν «είδωλολατρεία», άφ' ότου μετά τήν βιαία επικράτηση του Χριστιανισμού περιωρίσθη εις τήν ύπαιθρον χώραν, όπου τρόπον τινά ελάνθανε βιούσα, άνευ δυνάμεως και στερημένη πάσης επιδράσεως επί του επισήμου πνευματικού βίου.
Μετά τήν ηρωικήν απόπειραν του φιλοσόφου - βασιλέως Ιουλιανού προς αποκατάστασιν τής Ελληνικής θρησκείας οι μεν άμεσοι διάδοχοι αυτού έδειξαν ανοχήν μόνον προς τήν αρχαίαν θρησκείαν, οί δέ μετ' αυτούς κατεδίωξαν κατά τό μάλλον ή ήττον τους οπαδούς αυτής και εφήρμοσαν κατ’ αυτών βίαια και περιοριστικά μέτρα. Ή εις την αρχαίαν θρησκείαν παραμονή, εχαρακτηρίσθη ώς έγκλημα, τα κατά του Χριστιανισμού συγγράμματα των εθνικών έκαίοντο, οι περιουσίες των εθνικών ναών έδημεύοντο, από τους ιερείς αφηρέθησαν τά προνόμια αυτών, μοναχοί δε περιερχόμενοι τάς επαρχίας εκήρυττον κατά τής Ελληνικής θρησκείας, εγκρέμιζον τους ναούς των Θεών και ίδρυον χριστιανικάς εκκλησίας επί των κατεστραμμένων ναών όχι μόνον εις τάς άπομεμακρυσμένας επαρχίας του κράτους, αλλά και εις τα κέντρα των πόλεων.
Τό τελευταίον πλήγμα κατ' αυτής κατήνεγκεν ο Ιουστινιανός διά της καταργήσεως των σχολών τών εθνικών φιλοσόφων. Συνεπεία τών μέτρων τούτων ο εθνισμός περιορίζεται εις τα χωρία, εξ ου και το όνομα παγανισμός, καταγελάται ώς θρησκεία τών χωρικών και δεν υφίσταται πλέον επισήμως διατηρούμενος όμως εν κρυπτώ . Τά τελευταία λείψανα του απαντάμε μέχρι του Θ' αιώνος εν Μάνη, όπου υπήρχε πολιτική τις ανεξαρτησία, επιτρέπουσα την άσκησιν τής πατρίου θρησκείας, ετι δέ μέχρι Γρηγορίου του Μεγάλου εν Σικελία, Σαρδηνία, και Κορσική.
παγανά (τά). Άλλη ονομασία των καλλικαντζάρων (βλ. λ.). Σχετίζεται προφανώς προς τήν λέξιν παγανισμός (="είδωλολατρεία"), ήτις εδημίουργήθη κατά τους προηοχριστιανικούς χρόνους εκ του PAGANI (=χωρικοί) προς δήλωσιν τής παλαιάς θρησκείας, ής τά τελευταία στηρίγματα υπήρξαν οί αγροτικοί πληθυσμοί.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου