ΝΑΟΙ, ΛΑΤΡΕΙΑ ΚΑΙ ΑΓΑΛΜΑΤΑ ΤΟΥ ΑΣΚΛΗΠΙΟΥ

Ασκληπιείο και θέατρο στην αρχαία Πέργαμο

Τον Ασκληπιό τον τίμησαν και λάτρεψαν, οι πρόγονοί μας, όπως πραγματικά άξιζε σ’ έναν Θεό! Του έκτισαν ναούς και διάφορα άλλα Ιερά και γιόρταζαν και ιδιαίτερη εορτή προς τιμή του στην Επίδαυρο, όπου θεωρείται η πατρίδα του αλλά και κυρίως επειδή ήταν εκεί το πλέον ονομαστό και περίλαμπρο Ασκληπιείο και Ιερό του. Τα σύμβολα στα Ιερά των Ασκληπιείων ήταν οι όφεις, οι αλέκτωρες οι αίγες και οι γλαύκες. Τα προς θυσία ζώα που προτιμούνταν ήταν τα πρόβατα, οι ταύροι, οι χοίροι. 

 Όπως ήταν φυσικό η Επίδαυρος αποτέλεσε τον πρώτο τόπο λατρείας του Ασκληπιού και μετά αυτή έφθασε και στην Αθήνα. Μάλιστα για την μεταφορά της λατρείας του στην Πέργαμο λέγεται πως προήλθε από κάποιον Αρχία. Αυτός ήταν απ’ την Πέργαμο και είχε πληγωθεί κατά την διάρκεια ενός κυνηγιού, έτσι ήρθε στην Επίδαυρο. Μετά την ίασή του μετέφερε στην πατρίδα του την λατρεία του Ασκληπιού και από εκεί την παρέλαβαν και οι κάτοικοι της Σμύρνης αλλά και πολλοί ακόμη.

Για την μεταφορά της λατρείας του θεού της ιατρικής στην Ρώμη υπάρχει μια ιστορία που λέει τα εξής: (διαβάζουμε από την «Ωγυγία» του  Σταγειρίτου, «Περί Ιατρών» κεφ. Θ’ Περί Παίωνος και Ασκληπιού), «Οι δε Ρωμαίοι θλιβόμενοι υπό νόσου, έπεμψαν πρεσβείαν εις την Επίδαυρον, και εζήτησαν τον Ασκληπιόν. Οι δε Ιερείς έδωκαν προς αυτούς όφιν τινά ήμερον. Επειδή ενόμιζαν αυτόν και τοιούτον, και μάλιστα έλεγον, ότι εγεννήθη ως όφις. Ότε δε ήλθον πλησίον της Ρώμης, έφυγεν ο όφις κατά τύχην και εκρύβη, όθεν νομίσαντες, ότι εκεί αγαπά να κατοικήση ο Θεός, έκτισαν Ναόν αυτού. Οι ασθενείς εκοιμώντο την νύκτα εν τω ναώ αυτού, ίνα θεραπευθώσι, θυσιάζοντες και ευχόμενοι». 

Για τα αγάλματα που στόλιζαν τους ναούς του Θεού της Ιατρικής, έχουμε αφηγήσεις που μας παρουσιάζουν έναν Θεό μειλίχιο, ήπιο, ευσεβή στην όψη, μερικές φορές «ρεμβάζοντα» και άλλες πάλι «βυθισμένο σε σκέψεις»… Αλλά το πιο αξιοθαύμαστο και πελωρίων διαστάσεων ήταν εκείνο που βρισκόταν στην Επίδαυρο, στο Ασκληπιείο, αφού το Ιερό του Θεού στην Επίδαυρο αποτελούσε το σπουδαιότερο απ’ όλα τα ιερά όπου λατρευόταν ο Θεός της Ιατρικής Ασκληπιός! Ότι ήσαν οι Δελφοί για τον Απόλλωνα ήταν η Επίδαυρος για τον Ασκληπιό. Αξίζει να δούμε την περιγραφή που δίνει ο Παυσανίας (2^ος αι. μ. Χ.), για το άγαλμα αυτό:

«…του δε Ασκληπιού το άγαλμα μεγέθει μεν του Αθήνησιν Ολυμπίου Διός ήμισυ αποδεί, πεποίηται δε ελέφαντος και χρυσού. Μηνύει δε επίγραμμα τον ειργασμένον είναι Θρασυμήδην Αριγνώτου Πάριον. Κάθηται δε επί θρόνου βακτηρίαν κρατών, την δε εταίραν των χειρών υπέρ κεφαλής έχει του δράκοντος, και οι και κύων παρακατακείμενος πεποίηται, τω θρόνω δε ηρώων επειργασμένα Αργείων εστιν έργα, Βελλεροφόντου το ες την Χίμαιραν και Περσεύς αφελών την Μεδούσης κεφαλήν…» ( Παυσανίας «Κορινθιακά» κεφ. 27, παραγρ. 2).

Δηλαδή: Το άγαλμα του Ασκληπιού είναι σε μέγεθος το μισό από του Ολυμπίου Διός στην Αθήνα και είναι κατασκευασμένο από ελεφαντόδοντο και χρυσό. Η επιγραφή μαρτυρεί πως το κατασκεύασε ο Θρασυμήδης από την Πάρο, γιός του Αριγνώτου. Ο Θεός κάθεται σε θρόνο κρατώντας ράβδο και το άλλο χέρι είναι ακουμπισμένο πάνω στο κεφάλι ενός φιδιού. Δίπλα στα πόδια του είναι ξαπλωμένος ένας σκύλος. Στον θρόνο υπάρχουν ανάγλυφες παραστάσεις από τους άθλους των Αργείων ηρώων, όπως του Βελλεροφόντη με την Χίμαιρα και του Περσέα να αποκεφαλίζει την Μέδουσα.

«Τα αγάλματα της λατρείας του θαυμασίως συνήθως επεξειργασμένα και εκ χρυσού και ελεφαντοστού ως επί το πλείστον, τον παρείστων καθήμενον επί θρόνου με τον όφιν τρώγοντα ή πίνοντα. Ούτω παρίστατο εν Τρίκκη, Επιδαύρω ( έργο του Θρασυμήδους, Παυσανίας «Κορινθιακά» κεφ. 27, παραγρ. 2), αλλά και εν Κώ. Άλλαι  παραστάσεις τον εμφανίζουν εις στάσιν φυσική, ρεμβάζοντα ή βυθισμένο σε σκέψεις. Συνήθως τρέφει γενειάδα και το πρόσωπό του ενθυμίζει την μορφή του Διός απολύτως όμως ήρεμον με την έκφραση της απλής καλοσύνης αντί της αυστηράς μεγαλοπρεπείας εκείνου. Απλή επίσης είναι και η περιβολή του με τον μανδύα των φιλοσόφων και ενίοτε με κεφαλόδεσμο. Υπάρχουν και αγάλματά του με νεανικότατο πρόσωπον, φυσικά χωρίς την γενειάδα, όπως παρουσιάζεται στο ιερό της Σικυώνος.» ( Εγκυκλοπαιδικό Λεξικό του «Ηλίου», Ιωαν. Δ. Πασσά).

Από τον Στοβαίο πληροφορούμαστε πως ο Ασκληπιός είχε συγγράψει τα έργα  Περί Σωμάτων κατασκευής, Περί Νόσων, Περί Φαρμακείων, Περί Οφθαλμειών και Περί Γυναικών. Ακόμη στον Ασκληπιό αποδίδονται και τα συγγράμματα Περί Τραυμάτων Κεφαλής, περί Αιμορροϊδων, Περί Συριγγίων, Περί Οστέων φύσεως, Περί χυμών, Περί κράσεως και το Εγχειρίδιο της Ιατρικής το αναφερόμενο ως Ιητήρος Εγχειρίδιον.

Ενώ από τον Πλίνιο δίνεται η πληροφορία πως ο μέγας Ιατρός Ιπποκράτης, είχε λάβει τις τεράστιες γνώσεις του περί της Ιατρικής από τα συγγράμματα αυτά του Ασκληπιού. Άλλωστε μέσα από τον Ιερό όρκο της Ιατρικής, που ο Ιπποκράτης θέσπισε, βλέπουμε την αναγνώριση της γνώσης της επιστήμης του, προς τον Ασκληπιό και φυσικά προς τον πατέρα αυτού τον Απόλλωνα.

«… Όμνυμοι Απόλλωνα Ιητρόν και Ασκληπιόν, αγνώς και οσίως διατηρήσω βίον τον εμόν και τέχνην την εμήν…» ( Ιπποκράτης, «Περί Ιατρικής») .

Αναρτήθηκε από kapodistria