ΑΛΚΑΙΟΣ-τέγγε πλεύμονας οἴνῳ

38. – Απόσπασμα 347 Lobel-Page

τέγγε πλεύμονας οἴνῳ

Στα συμποτικά άσματα η πρόσκληση για οινοποσία δικαιολογείται συνήθως είτε με έναν μύθο είτε με αναφορά στις καιρικές συνθήκες. Στο απόσπασμα που ακολουθεί την αφορμή για την πρόσκληση δίνει η μεγάλη ζέστη. Όμως ο Αλκαίος δεν συνθέτει μια δική του, πρωτότυπη περιγραφή, αλλά ακολουθεί αρκετά πιστά μια περιγραφή που υπήρχε ήδη στον Ησίοδο (Ἔργα 582-96). Ο Αλκαίος μεταγράφει τους ησιόδειους εξαμέτρους σε ένα λυρικό μέτρο, "τονίζοντας" απλώς διαφορετικά το κείμενο που δανείστηκε. Σε σύγκριση με το κείμενο του Ησιόδου, η πιο αξιοπρόσεκτη διαφορά -εκτός από μικρότερες αποκλίσεις- συνίσταται στη μετάθεση της πρόσκλησης για οινοποσία από το τέλος στην αρχή του ποιήματος και στην απουσία αναφοράς στην αναλογία κατά την ανάμειξη του κρασιού με νερό. Η περίπτωση του ποιήματος αυτού είναι ενδιαφέρουσα, εκτός των άλλων, γιατί αφήνει να διαφανεί η εντελώς διαφορετική αντίληψη και αξιολόγηση της "πρωτοτυπίας" που υπήρχε στην αρχαιότητα σε σχέση με την εποχή μας.

• ΑΛΚΑΙΟΣ: 38. – Απόσπασμα 347 Lobel-Page

τέγγε πλεύμονας οἴνῳ, τὸ γὰρ ἄστρον περιτέλλεται 2 ἀ δ᾽ ὤρα χαλέπα, πάντα δὲ δίψαισ᾽ ὐπὰ καύματος, ἄχει δ᾽ ἐκ πετάλων ἄδεα τέττιξ *** ἄνθει δὲ σκόλυμος· νῦν δὲ γύναικες μιαρώταται, 5 λέπτοι δ᾽ ἄνδρες, ἐπεὶ ‹δὴ› κεφάλαν καὶ γόνα Σείριος ἄσδει

• Μ. Ζ. Κοπιδάκης

Βρέξε τα πλευμόνια με κρασί,1 ο Σείριος2 το άστρο ανατέλλει, δύσκολη είναι η εποχή, όλα από τον καύσωνα διψούν, απ᾽ τα φυλλώματα γλυκά τερετίζει το τζιτζίκι *** Ο σκόλυμος3 ανθοφορεί. Τώρα οι γυναίκες από τους πόθους είναι φλογισμένες όμως οι άντρες είναι ασθενικοί, γιατί ο Σείριος τα γόνατα και το κεφάλι τους ξηραίνει. (μετάφραση Μ. Ζ. Κοπιδάκης)

¹ Η έκφραση, η οποία στηρίζεται σε μια λανθασμένη αντίληψη της εποχής για τους πνεύμονες, ήταν ήδη την εποχή του Αλκαίου τυποποιημένη.

² Ο Σείριος (ή Κύων), ο πιο λαμπερός από τους απλανείς αστέρες, πρωτεμφανιζόταν στον ουρανό τον καιρό και στον τόπο που έζησε ο Αλκαίος στις 19 Ιουλίου, λίγο πριν από τη δύση του ήλιου. Η εμφάνισή του σηματοδοτούσε την έναρξη του κατακαλόκαιρου.

³ Ποώδες φυτό (κοινώς ασκόλυμπρος ή ασπράγκαθο)· ανθίζει γύρω στα τέλη Ιουνίου.

http://www.greek-language.gr