Κέντρωμα δέντρων πως και πότε να γίνεται

Τρεις τρόποι είναι που κεντρώνονται όλα τα δέντρα και ημερώνονται. Ο πρώτος λέγετε εγκεντρισμός, ο δεύτερος εμφλοισμός και ο τρίτος ενοφθαλμισμός.
Όσα δέντρα λοιπόν έχουν την φλούδα τους παχιά και ζουμερή όπως η συκιά, η κερασιά και μερικές ελιές αυτά στην φλούδα κεντρώνονται αλλά θέλουν επιδέξια.
Έχε από πριν ένα ξύλο πελεκημένο σαν παλούκι μικρό από σκληρό ξύλο και αυτό βάνε στη φλούδα σιγά σιγά με πολύ επιμέλεια να μην σχιστεί. Έπειτα έχε το κεντρί έτοιμο και όταν βγάλεις το ξύλο βάλε το κεντρί, αυτός ο τρόπος λέγετε εμφλοισμός.

Τα δε δέντρα που δε έχουν υγρότητα στην φλούδα τους αλλά είναι λεπτή και άνυδρη, όπως η κιτριά, το κλίμα και άλλα ίδια, αυτά σχίζε το ξύλο και βάλε το κέντρωμα, αυτός ο τρόπος λέγεται εγκεντρισμός.
Το δε κεντρί που θέλεις να βάλεις παίρνε το από δέντρο καλό και πολύκαρπο και κόβε το ίσο από το βόρειο μέρος του δέντρου, να έχει απαλά μάτια και τρεις κορυφές ή δύο το λιγότερο. Και ας είναι χοντρό όπως το μικρό σου δάχτυλο και δύο χρονών, γιατί αν είναι ενός, γίνετε γρήγορα αλλά δεν καρπίζει. Έχε το καλά πελεκημένο με κοφτερό μαχαίρι στο κάτω μέρος από τη μία μεριά λεπτό και πρόσεξε να μην βλάψεις την ψίχα του.
Το κόψιμο του φυτού ας είναι ίσα με το σχίσιμο δηλαδή ίσο με δύο δάκτυλα.
Βάλε το ίσα, την φλούδα προς την φλούδα και το ξύλο προς το ξύλο.
Και αφού το κεντρώσεις μη κόψεις πλέον τίποτα από το δέντρο, μόνο σκέπασε το καλά στο κόψιμο με άσπρο πηλό να μη σκάσει.
Όχι μόνο τα άγρια και μεγάλα δέντρα κεντρώνονται αλλά και τα ήμερα και γίνονται χοντρότερα και καλύτερα.
Μάθε δε και αυτό ως αναγκαίο, ότι δεν προκόβουν τα κεντριά να τα βάλεις την ώρα όπου τα κόψεις από το δέντρο, αλλά πριν από δέκα ημέρες κόφτα στης δεκαέξι του φεγγαριού.
Όταν τα κόψεις από το δέντρο βάλε τα σε ένα σταμνί ή ένα δοχείο πήλινο να μην έχει νερό, μόνο σκέπασε το καλά να μην ξεθυμαίνουν. Στις 26-27 του φεγγαριού τότε κέντρισε τα να γίνουν μεγάλα και καρπερά.
Μη κεντρώνεις όταν φυσάει ο βοριάς, αλλά όταν φυσάει ο νοτιάς.
Στο κέντρωμα του ξύλου ωφελεί η βροχή αλλά στη φλούδα κάνει ζημιά.
Ο καιρός του κεντρώματος είναι από τις 15 Μαρτίου έως της 15 Ιουνίου, αλλά όχι ίδιος σε όλους τους χρόνους και τόπους, αλλά κατά τον καιρό και τη περιοχή που βρίσκεσαι.
Γιατί σε άλλο χρόνο είναι ο καιρός πρώιμος και σε άλλο όψιμος και σε άλλες περιοχές έχει πολλή ζέστη και πρέπει να κεντρώσεις γρηγορότερα όταν δακρύζει το κλήμα και τα άλλα φυτά και σε άλλους τόπους έχει ψύχρα, εάν αργήσεις δεν βλάπτει σε τίποτα.
Εάν δε τύχει και θέλεις να φέρεις τα φυτά από μακρινό τόπο, βάλε τα σε δοχείο μπηγμένα σε πηλό και κλείσε το από πάνω καλά να μην ξεθυμάνουν.

Πότε και πώς να κεντρώνεις στο μάτι
Τον Μάιο μήνα είναι καλά να κεντρώνεις στο μάτι, εγώ δε και τον Μάρτιο κέντρωσα και πέτυχα. Κάνει καλό να καθαρίσεις καλά το δέντρο, εκείνο που κεντρώνεις στο μάτι.
Κόψε όλα τα κολόριζα να μην εμποδίζουν, το ίδιο και όσα βλαστάρια βγαίνουν από το θυλίασμα και πάνω.
Το κεντρί να είναι από βλαστάρι χρονιάρικο από καλή γενιά και καρπερό. Από αυτό βγάλε το μάτι με ολόγυρα όλη τη φλούδα και το ίδιο κάνε και στο άγριο, ξεφλούδισε και κόψε τόση φλούδα όσο και η ήμερη όπου θέλεις να βάλεις.
Αλλά πρόσεξε να την ξεκολλήσεις επιδέξια, να μην πληγώσεις το ξύλο και να πέσει το ήμερο μάτι πάνω στο άγριο, γιατί αυτό χρειάζεται πολύ γιατί πιάνει αλάθητα.
Και ας είναι οι δύο φλούδες όμοιες και ίσες στο πάχος.
Όταν πιάσει το κέντρωμα βγάλε τα δέρματα και επιδέξια με πριόνι κόψε το άγριο πάνω από το κέντρωμα και όσα άλλα βλαστάρια φυτρώσουν από το άγριο δέντρο.


Ποια ήμερα δέντρα κεντρώνονται με άλλα στην φλούδα και στο ξύλο τους
Η συκιά κεντρώνεται στη μουριά και στο πλάτανο
Η μουριά στην καστανιά και βελανιδιά
Η αχλαδιά στη ροδιά, στη μουριά, στην αμυγδαλιά και κουκορεβυθιά και όταν κεντρώσεις την αχλαδιά στη μουριά γίνονται τα αχλάδια κόκκινα
Η μηλιά κεντρώνεται στη κυδωνιά και γίνονται τα μήλα πολύ καλά, είναι εκείνα που λένε στην Αθήνα μελίμηλα. Κεντρώνεται και στη δαμασκηνιά
Η δαμασκηνιά στην αχλαδιά και τον πλάτανο, στον οποίο ομοίως γίνονται τα μήλα κόκκινα΄.

Η καρυδιά και η λεπτοκαρυδιά κεντρώνονται στην κουμαριά και η τριανταφυλλιά στην ιτιά
Η ροδακινιά στην φλούδα της δαμασκηνιάς και της αμυγδαλιάς, η δαμασκηνιά στην μηλιά και κυδωνιά και η κερασιά στην κουκορεβυθιά
Η ροδακινιά που κάνει τα κλειστά ροδάκινα στην κερασιά, η κιτριά σε άλλη κιτριά και σε μηλιά και κάνει κιτρόμηλα και σε μουριά και κάνει τα κίτρα κόκκινα και σε ροδιά
Η κυδωνιά και αγριοσυκιά κάθε δέντρο δέχονται και κέντρωνε σε αυτές ότι δέντρο θέλεις και γίνεται. Η μοσχοαχλαδιά κεντρώνεται σε μηλιά
Το κλήμα κεντρώνεται στην κερασιά και κάνει τα σταφύλια το Μάιο, όταν γίνονται και τα κεράσια.
Πηγή: Γεωπονικόν-Αγάπιου μοναχού του Κρητός