  Τα πολιτιστικά επιτεύγματα της νεολιθικής γεωργοκτηνοτροφικής κοινωνίας αποτυπώνονται στα υλικά κατάλοιπα που μας κληροδότησε και αποκαλύπτονται από τις αρχαιολογικές ανασκαφές. Αρχιτεκτονική, ταφές, εργαλεία, κεραμική, ειδωλοπλαστική, κοσμήματα μιλούν, μετά από σιωπή χιλιάδων ετών, με μοναδική ευγλωττία και ζωντάνια για το φυσικό περιβάλλον, την ένταξη σ' αυτό και την οικονομική του αξιοποίηση, για τον τρόπο διάθεσης των αγροτικών προϊόντων, για τη σύνθεση της κοινωνίας και τους κώδικες συμπεριφοράς, για τις διεξόδους της καλλιτεχνικής έκφρασης και, τέλος, για τις επαφές και ανταλλαγές, που αποκαλύπτουν νέους κόσμους, πέρα από τα όρια των μικρών οικισμών.
|
Τα παραπάνω στοιχεία μορφοποιούνται στην ύλη, μια και δε διατυπώνονται με γραπτό λόγο. Η ξύλινη πινακίδα, βέβαια, με τα εγχάρακτα γραμμικά στοιχεία, από το λιμναίο οικισμό στο Δισπηλιό Καστοριάς (5260 π.Χ.), δεν αποκλείεται να αποτελεί μια πρώιμη μορφή γραπτού λόγου, όπως εικάζεται και για παρόμοια σύμβολα χαραγμένα σε πηλό, που βρίσκονται σε οικισμούς της νότιας Βαλκανικής (πολιτισμός Vinca). Η κεραμική, αναπόσπαστο στοιχείο της καθημερινότητας του νεολιθικού ανθρώπου, γίνεται πεδίο καλλιτεχνικής έκφρασης, που εκπλήσσει με την ποικιλία χρωμάτων και διακοσμητικών ρυθμών και θεμάτων. Η εξαιρετική ποιότητα των νεολιθικών αγγείων οφείλεται στην ανάπτυξη της κεραμικής τεχνογνωσίας και της πυροτεχνολογίας (σύσταση πηλών και γαιωδών χρωμάτων, ψήσιμο). Η υφαντική και η καλαθοπλεκτική ευνοούν επίσης την καλλιτεχνική δημιουργία. |
 Η ειδωλοπλαστική αποτελεί με την ποικιλομορφία της μια μοναδική τέχνη, τα δημιουργήματα της οποίας (άνθρωποι, ζώα, σπίτια) έχουν ευρύ κοινωνικό-ιδεολογικό περιεχόμενο. Συντροφεύει τον άνθρωπο στη γέννηση, την καθημερινότητα, το θάνατο, αλλά και σε συμβολικές πράξεις (π.χ. προσφορά για τη θεμελίωση σπιτιού).
Τα κοσμήματα από πηλό, λίθο, χρυσό ή ασήμι και πιθανότατα και οι σφραγίδες για την κόσμηση του σώματος εκφράζουν τη διάθεση για καλλωπισμό τόσο στην καθημερινή ζωή όσο και σε εξαιρετικές περιπτώσεις (π.χ. τελετές θρησκευτικού χαρακτήρα, γιορτές για την πλούσια σοδειά). Κατά τις τελευταίες φάσεις της Νεολιθικής η χρήση κοσμημάτων από όστρεο σπονδύλου, καθώς και ασημένιων και χρυσών κοσμημάτων (δακτυλιόσχημα περίαπτα, σκουλαρίκια) από λίγα μόνο μέλη της νεολιθικής κοινότητας, υποδηλώνει τις νέες κοινωνικές συνθήκες και τη διάθεση για προβολή του ατόμου. Τα κοσμήματα από πολύτιμα υλικά αποτελούν, όπως και οι αιχμές βελών από οψιανό και τα χάλκινα εργαλεία, αντικείμενα κοινωνικού γοήτρου.
Η αναγκαιότητα ανταλλαγής προϊόντων διατροφής και πρώτων υλών οδηγεί το νεολιθικό αγρότη στην εξερεύνηση πέρα από τα όρια των οικισμών. Έτσι, έρχεται σε επαφή με τα μέταλλα, το χαλκό, τον άργυρο και το χρυσό και αναπτύσσει περαιτέρω την τεχνογνωσία του στους τομείς της πυροτεχνολογίας και της ναυπηγικής.
Τέλος, οι ταφικές πρακτικές αντανακλούν το σεβασμό στην ανθρώπινη ζωή και την πίστη στη μεταθανάτια ζωή, που εκφράζεται με την προσφορά ταφικών δώρων (κτερισμάτων). |
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου